تجارت الکترونیک و انواع آن
تجارت الکترونیکی در سطح وسیعی کاربرد دارد به این معنا که نه تنها شامل خرید و فروش از طریق اینترنت است؛ بلکه شامل سایر جنبههای فعالیت تجاری مانند تهیه لیست از کالاها، مدیریت تولید، تهیه، توزیع، جا به جایی کالاها و همچنین خدمات پس از فروش میشود.
تجارت الکترونیک بسته به نوع خدماتی که ارائه میکند و بستر آن انواع متفاوتی دارد که برخی از آنها را به صورت مختصر شرح میدهیم.
تجارت فروشنده با فروشنده Business to business (B2B)
در B2B تجار نه تنها مجبورند مشتریان خود را بشناسند بلکه باید واسطهها را نیز شناسایی کنند. در این مدل همه شرکا و خدمات مرتبط با تجارت بینالملل چون تأمین کنندگان، خریداران، فرستندگان دریایی کالا، لجستیک (پشتیبانی)، خدمات (سرویسهای) بازرسی، اخبار بازاریابی و کاربریهای نرمافزار را که موجب سهولت در امور تولید، خرید و فروش میشود در یک محل گرد هم میآیند.
این تجارت در جایی استفاده میشود که بخواهیم خارج از حیطه خرده فروشان خرید و فروش عمده را به کمک تجارت الکترونیکی انجام دهیم. چرا که خرده فروشی در اینترنت با خطرات بسیار همراه است زیرا مشتریان تمایل ندارند تا همه چیز را از روی اینترنت خردیداری کنند و فقط روی برخی از اجناس دست میگذارند و سایر موارد برایشان اهمیت چندانی ندارد.
تجارت فروشنده با مصرف کننده Business to Consumer (B2C)
بیشترین سهم در انجام تجارت الکترونیکی از نوع B2C را خرده فروشی تشکیل میدهد. این نوع تجارت با گسترش وب به سرعت افزایش پیدا کرد و اکنون به راحتی میتوان انواع و اقسام کالاها از شیرینی گرفته تا اتومبیل و نرمافزارهای کامپیوتری را به وسیله اینترنت خریداری کرد.
در تجارت الکترونیک B2C در یک طرف معامله تولید کننده (فروشنده) محصول و در طرف دیگر خریدار (مصرف کننده نهایی) قرار دارد. موفقیت در این مدل وابسته به تجربیاتی است که به مشتری ارائه میشود. باید به مشتری سرویسهایی ارائه شود که در مدل سنتی به آنها خو گرفته است و شرایط مشابه را به وجود آورد.
تجارت مصرف کننده با مصرف کننده Consumer to Consumer (C2C)
در این مدل تجارت الکترونیکی مزایدهها و مناقصههای کالا و خدمات به وسیله اینترنت انجام میگیرد. مدل C2C شبیه نیازمندیهای طبقهبندی شده یک روزنامه یا شبیه به یک دکه در بازار دست دوم یا سمساری است. در ایده اصلی این مدل مصرف کنندگان با یکدیگر بدون واسطه به خرید و فروش میپردازند.
فروشگاه ebay غول حراجی Online بزرگترین نمونه اولیه مدل C2C است. ebayخود چیزی نمیفروشد و به عنوان واسطه بین خریداران و فروشندگان به ارائه محصولاتتی در حراجی Online عمل میکند. برای مثال ebay اجازه میدهد فروشنده قیمت اولیه خود را در حراجی قرار داده سپس شرکت کنندگان در حراج قبل از اتمام مدت روی کالای به حراج گذاشته شده اظهار نظر کنند. سایتهای اینترنتی دیگر نظیر Autobytel و Carsmart نمونههایی از مدل C2C است.
به دلیل ناچیز بودن هزینه تبلیغات در اینترنت کاربران اینترنتی برای فروش کالاهای مورد نظر خود از مدل C2C استفاده میکنند.
تجارت مصرف کننده با فروشنده Consumer to Business (C2B)
در حالی که بازار مصرف کننده Online هر روزه در حال گسترش است بسیاری از خریداران دریافتهاند که شیوه انتخاب محصول بسیار گسترده بوده و ممکن است آنان را غوطهور سازد. زیرا وقتی مصرف کنندگان، سایتهایی را در ارتباط با فروش محصول مورد نظر خود مییابند یافتن خود محصول در آن سایت و به دست آوردن قیمت محصول اغلب کار دشوار است. بنابراین برای راحتتر کردن امر خرید به روشهای جدید خرید و فروش اینترنتی Online که در آژانسهای فروش منجر به سوددهی شود نیاز است. از این رو باید از یک استرتژی فروش استفاده کرد.
تجارت نقطه به نقطه Peer to Peer (P2P)
مدل تجارت الکترونیکی P2P برای تسویه حساب کردن شرکت کنندگان در حراج با فروشنده است که مشهورترین آنها سرویسی است به نام Paypal. تجارت P2P در چهار چوبی کار میکند که افراد بتوانند مستقیم با هم پول رد و بدل کنند. در حالی که سهم اصلی داد و ستد پولی را نقل و انتقالات رو در رو به عهده دارد. فناوری تلفنهای همراه تعداد افراد بیشتری را در داد و ستد غیرحضوری سهیم میکند.
تجارت فروشنده با اداره Business to Administration (B2A)
این نوع تجارت الکترونیکی شامل تمامی مبادلات تجاری ـ مالی بین شرکتها و سازمانهای دولتی است. تأمین نیازهای دولت به وسیله شرکتها و پرداخت عوارض مالیاتها از جمله مواردی است که میتوان در این گروه گنجاند. تجارت B2A در حال حاضر دوران کودکی خود را طی میکند ولی در آیندهای نزدیک زمانی که دولتها به ارتقاء ارتباطات خود تمایل و توجه نشان دهند، به سرعت رشد خواهد کرد.
تجارت مصرف کننده با اداره Consumer to Administration (C2A)
مدل تجارت الکترونیکی C2A هنوز پدیدار نشده است. ولی به دنبال رشد انواع B2C و B2Aدولتها احتمالاً مبادلات الکترونیکی را به حیطههایی همچون جمعآوری کمکهای مردمی، پرداخت مالیات بر درآمد و هر گونه امور تجاری دیگری که بین دولتها و مردم انجام میشود، گسترش خواهند داد.
با تجربه و آزمایش تمام مدلهای تجاری Online که تا کنون بیان شد، مشخص است که با وجودی که تجارت الکترونیک که پدیده تقریباً جدید و نوپاست اما بسیار فعال است. برای همین ما در مهرارقام نیز این نوع از تجارت را برای انواع کسب و کارها مفید میدانیم. دانشمندان صنعتی معتقدند که یافتن منابع درآمد Online مطمئن، با سعی و خطا آزمایش میشود. مدلهای B2C و B2B بیشترین توجه را امروزه به خود جلب کردهاند ولی مدل های دیگر هنوز در حال تعدیل استراتژیهایشان هستند و روشهایشان را گسترش میدهند.